تجهیزات مطب دندانپزشکی – آموزش و معرفی

معرفی برخی از مهمترین وسایل دندانپزشکی و کاربرد آن ها

در دندانپزشکی از ابزارها و وسایل بسیار متنوعی استفاده می شود که به طور کلی این ابزارها در سه گروه دستی، انگشتی و ماشینی قرار می گیرند. در ادامه برخی از پرکاربرد ترین ابزارهای هر گروه را بررسی خواهیم کرد.

گروه اول: ابزارهای دستی

آینه ی دندانپزشکی Dental Mirror

این وسیله برای کنار زدن گونه، زبان، انعکاس نور و دیدن قسمت هایی از دهان که به طور مستقیم دیده نمی شوند، استفاده می شود. می تواند به دو صورت پلاستیکی (یک بار مصرف) و یا فلزی (قابل اتوکلاو شدن) موجود باشد.

سوند دندانپزشکی Dental Explorer

این وسیله برای معاینه ی دندان ها و پیدا کردن پوسیدگی ها و جرم های دندانی و نیز امتحان سلامت و سختی سطح دندان ها استفاده می شود.

پنس یا پلایر رل پنبه Cotton plier

با زوایا و نوک های متفاوت برای برداشتن، جایگذاری و انتقال وسایل و ذرات ریز از جمله ریزپنبه، رل پنبه، تکه های ترمیم افتاده در دهان بیمار و… کاربرد دارد.

ابزارهای ترمیم آمالگام

کندانسور Condenser: برای فشردن و متراکم کردن ماده ترمیمی در حفره ی دندانی استفاده می شود. انواع مختلف از این وسیله با شکل سر متفاوت و در سایزهای مختلف وجود دارند.

کارور Dental Carver: پس از قرار دادن ماده ی ترمیمی در محل مورد نظر، شکل و سطح آن به کمک کارور مشابه دندان طبیعی فرم داده می شود. انواع متفاوتی از کارورها وجود دارند که رایج ترین نوع، کارور لوزی می باشد.

برنیشر Burnisher: برای صاف کردن، شکل دهی و پالیش/پرداخت آمالگام قبل از سخت شدن استفاده می شود. اشکال متنوعی از آن وجود دارد که نوع توپی رایج تر است.

الواتور Elevator

در خارج کردن دندان یا ریشه های دندانی، از این وسیله برای لق نمودن دندان از طریق قطع اتصالات بافت نرم (لثه) و هم چنین اتصالات دندان و استخوان اطراف آن استفاده می شود. به این ترتیب دندان در محل خود مقداری شل شده و راحت تر خارج خواهد شد. انواع مختلفی از الواتورها با کاربردهای مختلف و شکل سر متفاوت وجود دارند. رایج ترین الواتور، الواتور مستقیم Straight Elevator می باشد.

فورسپس Forceps

بعد از این که دندان به وسیله ی الواتور از بافت ها و استخوان اطراف آن جدا شد باید آن را توسط یک وسیله گرفت و از داخل استخوان خارج کرد که این وسیله فورسپس نام دارد. در حالت کلی نوک فورسپس های فک بالا در امتداد دسته قرار داشته و به طور مستقیم می باشد در حالی که نوک فورسپس های فک پایین نسبت به دسته یک زاویه ی تقریبا ۹۰ درجه دارد.

هر یک از فورسپس ها (چه برای فک بالا و چه فک پایین) بر اساس این که برای کشیدن کدام دندان به کار می روند، شکل قسمت سرشان طراحی اختصاصی و متفاوت از یکدیگر دارد. حتی برای برخی دندان ها، فورسپس سمت چپ و راست با یکدیگر متفاوت است.

گروه دوم: ابزارهای انگشتی

فایل اندودنتیک Endodontic File

فایل وسیله ای فلزی است که از آن در درمان ریشه (عصب کشی) برای تمیز کردن داخل کانال ریشه استفاده می شود. جنس فایل ها معمولا از استیل ضد زنگ Stainless Steel و یا نیکل- تیتانیوم (Ni-Ti) می باشد.

گروه سوم: ابزارهای ماشینی

توربین دندانپزشکی (هندپیس با سرعت بالا)

برای اعمال متنوعی از جمله تراش دندان و برداشت پوسیدگی ها، ، تراش دندان برای روکش، پالیش و پرداخت ترمیم ها و… به کار می رود. عامه مردم و بیماران این وسیله را با نام “دریل دندانپزشکی” می شناسند.

یک ابزار چرخنده ی کوچک (انواع فرزها) در محل مخصوص روی توربین نصب شده و توربین به شلنگ مخصوص روی یونیت دندانپزشکی متصل میشود. با فشار دادن پدال پایی مخصوص، توربین با نیروی فشار هوا شروع به کار می کند و با سرعت بسیار بالا (حدود ۴۵۰۰۰۰ دور در دقیقه) وسیله ی چرخشی (فرز) را می چرخاند که به این ترتیب تراش دندان ممکن می شود.

آنگل (هندپیس با سرعت پایین)

آنگل (هر دو حرف ̎ن̎ و ̎گ ̎ را ساکن بخوانید.) می تواند برای اعمال مختلفی از جمله مراحل نهایی برداشت پوسیدگی ها، بروساژ و پروفیلاکسی در جرمگیری، پرداخت و پالیش ترمیم ها و… به کار رود.

همانند توربین برای این وسیله نیز یک ابزار چرخنده ی کوچک (مانند فرزهای مخصوص آنگل) در محل مخصوص روی آن نصب شده و آنگل به شلنگ مخصوص روی یونیت متصل می شود. با فشار دادن پدال پایی یونیت، آنگل شروع به کار می کند و با سرعت پایین تری نسبت به توربین (حدود ۲۵۰۰۰ دور در دقیقه) وسیله ی چرخشی را می چرخاند.

ابزارهای دندانپزشکی بسیار زیاد و متنوع می باشند. در این مقاله توانسته ایم به تعداد محدودی از آن ها اشاره کنیم که خود این موارد نیز بعضا در اشکال گوناگون وجود دارند. از همراهی شما متشکریم